Lần đầu tiên một Luật sửa đổi nhiều Luật được Quốc hội ban hành cho thấy lĩnh vực đầu tư XDCB được đặc biệt quan tâm. Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của các Luật liên quan đến đầu tư XDCB số 38/2009/QH12 bao gồm 7 điều, trong đó có 5 điều sửa đổi, bổ sung các Luật: Xây dựng, Đấu thầu, Doanh nghiệp, Đất đai, Nhà ở. Những nội dung thay đổi hầu hết đều liên quan trực tiếp đến quản lý đầu tư xây dựng.

Với những vấn đề liên quan đến Luật Xây dựng, một số điểm về năng lực hành nghề xây dựng, quản lý chi phí đầu tư, các bước thiết kế xây dựng công trình, thi tuyển thiết kế kiến trúc, thẩm định phê duyệt công trình,… đều được sửa đổi, bổ sung với nội dung bảo đảm phù hợp với điều kiện thực tế của nền kinh tế thị trường trong việc quyết định điều chỉnh dự án và đơn giản hóa thủ tục đầu tư, giảm thời gian chuẩn bị đầu tư ở các khâu thẩm định, phê duyệt phù hợp với các Luật liên quan.

Về Luật Đấu thầu, đây là một trong những trọng tâm sửa đổi của Luật này. Nội dung sửa đổi gồm 5 nhóm vấn đề cơ bản: Sửa đổi quy định về đảm bảo cạnh tranh trong đấu thầu; vấn đề chỉ định thầu; phân cấp trong đấu thầu; chế tài xử lý các hành vi vi phạm; một số vấn đề về quy định sơ tuyển, tiếp nhận hồ sơ dự thầu.

Những sửa đổi ở các lĩnh vực trên để tháo gỡ vướng mắc liên quan đến công tác đấu thầu đã tồn tại trong nhiều năm qua. Chẳng hạn như bỏ quy định tại điểm a khoản 1 Điều 11 (tư vấn lập báo cáo nghiên cứu khả thi không được tham gia đấu thầu cung cấp dịch vụ tư vấn thiết kế cho dự án). Những sửa đổi trên cũng tạo sự chủ động, linh hoạt cho người quyết định đầu tư trong việc sơ tuyển nhà thầu, quyết định hình thức lựa chọn nhà thầu.

Bên cạnh đó, Luật sửa đổi, bổ sung này còn tăng cường phân cấp trong đấu thầu cho chủ đầu tư đi đôi với việc tăng cường trách nhiệm kiểm tra, giám sát, xử phạt của người quyết định đầu tư. Chẳng hạn, người quyết định đầu tư được quyền hủy, đình chỉ, không công nhận kết quả lựa chọn nhà thầu khi có căn cứ cho thấy có hành vi sai trái trong quá trình lựa chọn nhà thầu làm thiệt hại lợi ích của nhà nước. Những việc này có thể rút ngắn thời gian trong đấu thầu và gắn trách nhiệm trực tiếp của chủ đầu tư đối với chất lượng và tiến độ của dịch vụ tư vấn, hàng hóa và công trình.

Ngoài ra, trong những vấn đề sửa đổi, bổ sung liên quan đến Luật Đấu thầu còn tăng cường nhiều chế tài xử phạt vi phạm pháp luật đấu thầu (bao gồm cả các hành vi không bán hồ sơ mời thầu, sử dụng lao động trái phép đối với gói thầu, nhà thầu không đảm bảo chất lượng và tiến độ thỏa thuận trong hợp đồng,...). Việc xử lý các vướng mắc về thủ tục đấu thầu cho phù hợp với thực tế cũng được đề cập nhiều, đặc biệt về chỉ định thầu, nguyên tắc xây dựng hợp đồng, thanh toán cho nhà thầu, điều chỉnh hợp đồng, xử lý tình huống trong đấu thầu,…

3 Điều còn lại của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của các Luật liên quan đến đầu tư XDCB dành để sửa đổi, bổ sung các vấn đề của Luật Doanh nghiệp, Nhà ở và Đất đai. Đây cũng là những điểm “nóng” và tồn tại nhiều vướng mắc, cản trở và làm chậm tiến độ công tác đầu tư cũng như tiến độ các dự án trong thời gian vừa qua.

Thời gian vừa qua, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo các bộ, ngành liên quan khẩn trương xây dựng và hoàn thành các dự thảo Nghị định hướng dẫn thi hành để triển khai và đưa Luật sửa đổi các Luật liên quan đến đầu tư XDCB đi vào cuộc sống, đem lại hiệu quả, đảm bảo mục tiêu và ý nghĩa của văn bản pháp luật.

Theo đó, Thủ tướng yêu cầu các Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Xây dựng nhanh chóng phối hợp hoàn thành dự thảo Nghị định hướng dẫn thi hành Luật Đấu thầu và lựa chọn nhà thầu theo Luật Xây dựng, Bộ Xây dựng hoàn thành dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung về quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình và Bộ Tài nguyên và Môi trường hoàn thành dự thảo Nghị định về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản gắn liền với đất.

Thời điểm hoàn thành các công việc trên được ấn định trước thời điểm ngày 10/8/2009. Ngoài ra, Bộ Tư pháp phải đẩy nhanh tiến độ thẩm định các dự thảo, đồng thời gấp rút xin ý kiến các thành viên Chính phủ.